LINGVOKULTUROLOGIK ASPEKTDA PAREMIYALAR

Полная информация

Аннотации


  • Ўзбек

    Ushbu maqolada maqollarni lingvokulturologik birlik sifatida o‘rganish bilan bog‘liq masalalar yoritilgan. Folklor janri sifatida ular maqol, lingvokulturologiyada esa paremiya deb nomlanishiga aloqador mulohazalar umumlashtirilgan. Lingvokulturologiya sohasi doirasida paremiyalar paremiologiya tarmogida qaralishi lozimligi ta’kidlangan. Chunki paremiyalarda o‘tmishda yashagan ota-bobolarimizning milliy nigohi, tarixiy madaniyati aks etganligi keltirilgan. Bizning ajdodlarimiz atrofida kechayotgan har bir hodisani o‘zicha baholab, borliqni kuzatishlari natijasida undagi voqelikni paremiyalar orqali ifodalaganligi qayd qilingan. Paremiyalarda xalq o‘zining bor tajribasini, shu bilan birga aql-zakovatini uyg‘unlashtirgan holda namoyon etishi haqida so‘z yuritilgan. Paremiyalarning badiiy adabiyotga olib kirilishi bilan ularning mazmuni teranlashishi, yanada sayqallashishi, dono fikrlarni, teran mazmunni o‘zida jamlagan rang-barang paremiyalar nutqning ta’sirchanligini ta’minlovchi vositaga aylanishi belgilangan. Paremiyalarda xalqning urf-odatlari, tarixiy shaxslar, mashhur kishilar hayoti, umuman, milliy-madaniy tushunchalar obrazli tarzda ifodalanishi, zamirida ko‘chma ma’no mujassamligi bois ularga turg‘un birlik, ya’ni frazeologizmlar kabi munosabatda bo‘lish ham kuzatilishi, biroq paremiyalar frazeologik birliklardan farqlanishi xususidagi fikrlar ifodalangan. Paremiyalarni folklor (xalq og‘zaki ijodi) mahsuli sifatida frazeologiya tarkibida qaralishi ularning muayyan darajada chegaralanib qolishiga sababchi bo‘lishi haqidagi nuqtayi nazarlar bildirilgan.

    Ключевые слова: #frazeologiya #frazeologik birlik #urf-odat #paremiologiya #an’ana #lingvokulturologiya #paremiya #milliy-madaniyat

  • Русский

    Данной статье рассматриваются вопросы, связанные с изучением пословиц как лингвокультурной единицы. Как жанр фольклора они называются пословицами, а в языкознании и культурологии - паремиями.  Подчеркивается, что паремии следует рассматривать в сфере паремиологии в рамках лингвокультуры.  Потому что упоминается, что в паремиях нашли отражение национальное мировоззрение и историческая культура наших предков, живших в прошлом.  Замечено, что наши предки выражали свою реальность через паремии в результате своего наблюдения за бытием, оценивая каждое происходящее вокруг них событие.  Говорят, что паремии показывают совокупный опыт и интеллект людей.  Определено, что с введением в художественную литературу паремий их содержание будет углубляться и шлифоваться, а красочные паремии, заключающие в себе мудрые мысли и глубокое содержание, станут средством обеспечения действенности речи. Народные традиции, исторические деятели, жизнь известных людей, национально-культурные понятия в целом выражаются в паремиях образно, и они трактуются как устойчивая единица, т. выражены отличия паремий от фразеологизмов. Указано, что рассмотрение паремий как продукта фольклора (устного творчества народа) в рамках фразеологии обуславливает их определенное ограничение.

    Ключевые слова: #frazeologiya #frazeologik birlik #urf-odat #paremiologiya #an’ana #lingvokulturologiya #paremiya #milliy-madaniyat

  • English

    This article covers the issues related to the study of proverbs as a linguistic and cultural unit. As a genre of folklore, they are called proverbs, and in linguistics and cultural studies, they are called paremia. It is emphasized that paremias should be considered in the field of paremiology within the field of linguistic culture. Because it is mentioned that the national outlook and historical culture of our ancestors who lived in the past were reflected in the paremias.  It has been noted that our ancestors expressed their reality through paremias as a result of their observation of the existence, evaluating each event happening around them. Paremias are said to show the people's combined experience and intelligence.  It is determined that with the introduction of paremias into fiction, their content will be deepened and polished, and colorful paremias, which contain wise thoughts and deep content, will become a means of ensuring the effectiveness of speech. People's traditions, historical figures, famous people's lives, national-cultural concepts in general are expressed figuratively in paremiyas, and they are treated as a stable unit, i.e. phraseology, because of the embodiment of mobile meaning at the core.  however, opinions on the distinction of paremias from phraseological units are expressed. It has been stated that the consideration of paremias as a product of folklore (oral creation of the people) within the framework of phraseology causes them to be limited to a certain extent.

    Ключевые слова: #frazeologiya #frazeologik birlik #urf-odat #paremiologiya #an’ana #lingvokulturologiya #paremiya #milliy-madaniyat

Просмотреть документ онлайн


В ожидании

Список литературы


Название ссылки

1

1. Бакиров П.У. Номинацентрические пословицы в разносистемных языках (на материале русского, узбекского и казахского языков): Автореф. дисс. … д-ра. филол. наук. –Ташкент, 2007. –С. 50.

2

2. https // en. M. Vikipedia org / viki / Paremiology

3

3. Дубровская О.Г. Лингвокультурологический аспект сопоставительного исследования русских и английских пословиц об уме и глупости: Автореф. дисс. … канд. филол. наук. –Екатеринбург, 2000; Бредис М.А. Представление о денежных отношениях в пословицах (на материале русского, латышского, литовского, немецкого и английского языков): Автореф. дисс. … канд. филол. наук. –М., 2017; Каллаева Дж. А. Лингвокультурологический анализ лакских и английских паремий: Автореф. дисс. … канд. филол. наук. –Махачкала, 2011; Аксенова Е.Д. Лингвокультурологический анализ концептосферы «здоровья человека» в русской паремиологии: Автореф. дисс. … канд. филол. наук. –М., 2007.

4

4. Қаландаров Ш.Ш. Ўзбек лингвомаданий муҳитида халқ мақоллари эвфемизацияси: Филол. фан. фалсафа док-ри дисс (PhD). –Қўқон, 2019. –138 б; Тошева Д.А. Зооним компонентли мақолларнинг лингвокультурологик тадқиқи: Автореф. дис. филол. фан. фалсафа. д-ри (PhD). –Тошкент, 2017. –54 б; Абдуллаева Н.Э. Инглиз ва ўзбек халқ мақолларидаги градуонимик муносабатларнинг лингвопрагматик хусусиятлари: Филол. фан. фалсафа док-ри дисс (PhD). –Тошкент, 2019. –174 б; Эргашева Г.И. Инглиз ва ўзбек тиллари фразеологизм ва паремияларида гендер аспектининг қиёсий-типологик тадқиқи: Филол. фан. фалсафа док-ри дисс (PhD). –Тошкент, 2011. –165 б.

5

5. Tелия В.Н. Русская фразеология семантический, прагматический и лингвокультурологический аспекты. – М.: Школа «Язык русской культуры», 1996. –288 с.

6

6. Шомақсудов Ш., Шораҳмедов Ш. Ҳикматнома: ўзбек мақолларининг изоҳли луғати. –Тошкент, 1990. –Б. 7.

7

7. Dweik B.S., Thalji M.B. Strategies for translating proverbs from English into Arabic // Academic Research international. – Pakistan, 2016. –Vol. 7(2). –P. 120-127.

8

8. Жигарина Е.Е. Современное бытовение пословиц: вариативность и полифункциональность текстов. Автореф. дисс. … канд. филол. наук. –М., 2006. –С. 16-18.

9

9. Бердиёров Ҳ., Расулов Р. Ўзбек тилининг паремиологик луғати (Университетлар ва педагогика институтларининг филология факультетлари талабалари учун қўлланма). –Тошкент: Ўқитувчи, 1984. –Б. 15-18.

10

10. Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5-жилд. –Тошкент: ЎзМЭ, 2008. –Б. 456.

11

11. Ўша манба.–Б. 451.

12

12. Мирзаев Т., Мусоқулов А., Саримсоқов Б. Ўзбек халқ мақоллари. –Тошкент: «Шарқ» нашриёт матбаа акциядорлик компанияси бош таҳририяти, 2012. –Б. 5.

Количество просмотров: 267
Номер выпуска: 2022-6
Дата публикации: 15-12-2022
Дата создание в систему UzSCI: 20-01-2023