“TARIX-I ARBA ULUS” ASARI NOMSHUNOSLIKNING MADANIY YODGORLIGI SIFATIDA

Полная информация

Аннотации


  • Ўзбек

    Maqolada Mirzo Ulug‘bekning “Tarix-i arba ulus” (“To‘rt ulus tarixi”) asarida qo‘llangan onomastik birliklar, jumladan, antroponim, toponim, etnonimlar haqida fikrlar bayon etilgan. Mazkur yodgorlikda saqlanib qolgan tarixiy onomastik leksikonning o‘ziga xos xususiyatlari ochib berilgan. Nomlarning tarkibiy tahlili, etimologiyasiga doir fikrlar bayon etilgan. Onomastik birliklarning qo‘llanish darajasi, statistikasini aniqlash maqsadida statistik metod va ularni katalog (kartochka)larga tushirish hamda sistemalashtirish uchun tasviriy hamda etimologik tahlil metodidan foydalanilgan. Maqola natijasidan olingan xulosalar bugungi kunda soha oldida dolzarb bo‘lib turgan bir qancha muammolarni bartaraf etishda, xususan, hozirda tarkibi va ma’nosi lisoniy tadqiqqa muhtoj sanalgan ko‘plab onomastik birliklarning etnogenezisi, etimologiyasi va lug‘aviy qatlamlarini aniqlashda, ularning nominatsiyasini o‘sha davr nuqtayi nazaridan baholashda, onimlarning ilk shakli va qadimiy variantlari, ular bilan bog‘liq fonetik, leksik jarayonlarni boshqa davr manbalari onomastikasi bilan o‘zaro qiyoslash hamda shu orqali ilmiy xulosalar chiqarishda ahamiyatli hisoblanadi.

    Ключевые слова: #onomastika #antroponim #toponim #laqab #etimologiya #etnonim #madaniy yodgorlik #apellyativ nom #etnogenez

  • Русский

    В статье описываются ономастические единицы, в том числе антропонимы, топонимы, этнонимы, использованные в произведении Мирзо Улугбека «Тарих-арба улус» («История четырех народов»). Выявляются уникальные черты исторической ономастической лексики, сохранившиеся в этом памятнике. Представлены структурный анализ имен, взгляды на этимологию. Для определения уровня употребления и статистичности ономастических единиц применялись статистический метод и метод описательно-этимологического анализа для внесения их в каталоги (карты) и систематизации. Выводы, сделанные в статье, используются для решения ряда проблем, актуальных на сегодняшний день в данной области, в частности, для определения этногенеза, этимологии и лексических пластов многих ономастических единиц, содержание и значение которых считается нуждающимся в лингвистическом изучении. исследования, и определить их номинацию.Важно сопоставить первую форму и древние варианты онимов, связанные фонетические и лексические процессы с ономастикой источников других периодов и сделать научные выводы.

    Ключевые слова: #onomastika #antroponim #toponim #laqab #etimologiya #etnonim #madaniy yodgorlik #apellyativ nom #etnogenez

  • English

    The article describes the onomastic units, including anthroponyms, toponyms, ethnonyms, used in Mirzo Ulugbek's work "Tarikh-i arba ulus" ("The History of Four Nations"). The unique features of the historical onomastic lexicon preserved in this monument are revealed. Structural analysis of names, opinions on etymology are presented. In order to determine the level of use and statistics of onomastic units, the statistical method and the descriptive and etymological analysis method were used to put them into catalogs (cards) and systematize them. The conclusions drawn from the article are used to solve a number of problems that are urgent in the field today, in particular, to determine the ethnogenesis, etymology and lexical layers of many onomastic units whose content and meaning are considered to be in need of linguistic research, and to determine their nomination. It is important to compare the first form and ancient variants of onims, related phonetic and lexical processes with the onomastics of other period sources and draw scientific conclusions.

    Ключевые слова: #onomastika #antroponim #toponim #laqab #etimologiya #etnonim #madaniy yodgorlik #apellyativ nom #etnogenez

Просмотреть документ онлайн


В ожидании

Список литературы


Название ссылки

1

1. Бегматов Э., Улуқов Н. Ўзбек ономастикаси терминларининг изоҳли луғати. – Наманган 2006. – Б. 60. (Begmatov E., Ulukov N. Explanatory dictionary of Uzbek onomastics terms. – Namangan, 2006. – B. 60.)

2

2. Бегматов Э. Ўзбек антропонимикаси. – Тошкент, 2013. – Б. 22. (Begmatov E. Uzbek anthroponymics. – Tashkent, 2013. – B. 22.)

3

3. Mirzo Ulug‘bek. To‘rt ulus tarixi. – Toshkent: Yosh kuch, 2019. – 421 b. Barcha misollar ushbu manbadan olindi. (Mirzo Ulugbek. History of four nations. – Tashkent: Yosh Kuch, 2019. – 421b. All examples are taken from this source.)

4

4. Bunday asarlar ro‘yxati haqida qarang: Бегматов Э., Улуқов Н. Ўзбек ономастикаси. Библиографик кўрсаткич. – Наманган, 2008. – Б. 168. (For a list of such works, see: Begmatov E., Ulukov N. Uzbek onomastics. Bibliographic index. – Namangan, 2008. – B. 168.)

5

5. Qorayev S. Toponimika. – Toshkent, 2006. – B. 6. (Karayev S. Toponymy. – Tashkent, 2006. – B. 6.)

6

6. Шукуров Р., Жўрабоева Г. “Тарихи Рашидий” асари ономастикаси. – Фарғона, 2022. – Б. 15. (Shukurov R., Jo‘raboeva G. Onomastics of the history of Rashidi's work. – Fergana, 2022. – B. 15.)

Количество просмотров: 633
Номер выпуска: 2022-6
Дата публикации: 15-12-2022
Дата создание в систему UzSCI: 20-01-2023