Bugungi kunda turli janrlar, ijodiy metodlar, uslubiy yo’nalishlar bilan bog’liq qonuniyatlar, adabiyot taraqqiyotining turli bosqichidagi imkoniyatlar keng tadqiq etilmoqda. XX asr o’zbek adabiyotida yozuvchilarimiz goh oshkora, goh ishoraviy tarzda inson ichki dunyosini ochishning yangi-yangi qirralarini kashf eta boshladilar.  Hayot va adabiyotning bosh qahramoni inson ekan, uni o’quvchiga yaqin qilish, surati va siyratini turli qiyofada aks ettirish maqsadida qahramonning ichki dunyosida ro’y berayotgan kechinmalari, his-tuyg’ularini ifodalash, voqea-hodisalar va narsa-buyumlarga  munosabatini bildirish,  xarakter yaratishda yozuvchi oldida turgan muhim vazifalardan biridir. Maqolada jahon va o’zbek adabiyotida psixologik tahlil metodi, uning printsiplari va usullari haqida ma’lumot berilgan.